Trong ngôi nhà nằm lọt thỏm giữa con hẻm nhỏ ở quận 12, một trưa cuối năm 2012, Lê Hoàng Đạt, sinh viên năm nhất Đại học sư phạm kỹ thuật TP HCM nhận kết quả phải học lại 6/8 môn. Nhìn bảng kết quả, cả hai mẹ con Đạt đều buồn. Chàng trai trẻ nghĩ: Mẹ đã quá vất vả để làm lụng, kiếm tiền nuôi mình ăn học mà kết quả như thế này thì tốt hơn hết là mình nên bỏ học đi làm.
Giữa lúc ấy, có hai vị khách hỏi thăm vào nhà. "Bác bạn học của bố con. Hơn 10 năm nay đi tìm hai mẹ con, nay mới được", một người đàn ông nói.
Bố Đạt từng là một giảng viên, kỹ sư cơ khí làm cho công ty nước ngoài. Năm 1997 ông mất vì ung thư phổi, để lại người vợ trẻ và đứa con trai chưa đầy 3 tuổi. "Đọc di chúc của bạn gửi gắm vợ con nhờ gia đình, bạn bè giúp đỡ, chúng tôi ai cũng nghẹn ngào", một người bạn của bố Đạt, ông Nguyễn Tấn Luân, giám đốc kĩ thuật công ty Kềm Nghĩa, chia sẻ.
Ông Luân là bạn thân cùng khóa Petrus ký - Lê Hồng Phong 1974-1981 và đại học của bố Đạt. Năm bạn mất, ông đang ở bên Đức. Về nước năm 2000, ông từng đi tìm, song mẹ con Đạt đã di chuyển khỏi địa chỉ cũ nên không tìm ra. Hơn chục năm sau tình cờ trong đám cưới, ông nghe được tin Đạt đã vào đại học và hoàn cảnh khó khăn của hai mẹ con. Ngay hôm đó Ông Luân đứng ra kêu gọi bạn bè lập ra một cuốn sổ tiết kiệm, hỗ trợ tài chính cho Đạt tiếp tục đèn sách.
7 năm từ sau khi gặp lại những người bạn của bố, Lê Hoàng Đạt đã thoát khỏi tuổi trẻ vô định và bước đầu có thành tựu. Ảnh: Nhân vật cung cấp.
Cũng từ lúc đó Lê Hoàng Đạt được tiếp xúc nhiều với các bác, đều là những người thành công, có nhiều kinh nghiệm sống, dạy cậu về kinh doanh. "Gặp được các bác là bước ngoặt đầu tiên thay đổi cuộc đời tôi", Lê Hoàng Đạt, năm nay 26 tuổi nói.
Những năm đại học, Đạt đã đặt mục tiêu ra trường sẽ vào làm cho một công ty nước ngoài, sau đó phấn đấu để được ra nước ngoài công tác, mở mang kiến thức, cuối cùng quay trở lại áp dụng lại vào các doanh nghiệp Việt. Để chuẩn bị cho kế hoạch của mình, từ thời sinh viên cậu đi làm thêm nhiều công việc liên quan ngành cơ điện tử tại bốn công ty khác nhau để tích lũy kinh nghiệm.
Tốt nghiệp, Lê Hoàng Đạt trúng tuyển vào một tập đoàn đa quốc gia của Đức có chi nhánh tại Việt Nam, với ngã rẽ hoàn toàn mới là làm về lĩnh vực ôtô và phần mềm. Bốn tháng sau, cậu được cử đi công tác Ấn Độ. Tại đây, mỗi ngày chàng trai đều "ở lì" tại công ty từ 8h sáng đến 12 giờ đêm để có thể học hỏi được nhiều nhất. Từ ngành học ban đầu, Đạt dần am hiểu về ngành công nghiệp ôtô, phần mềm và cách hoạt động của một tập đoàn khổng lồ.
Thành công đến sớm và có phần dễ dàng khiến suy nghĩ của Đạt xảy ra mâu thuẫn. Ban đầu cậu chọn "một cuộc sống không cần nhiều tiền, chỉ mong hai mẹ con bình an là được" và lúc này cậu không biết làm gì tiếp theo. "Trong tôi xảy ra cuộc đấu tranh giữa một bên là cuộc sống bình thường và một bên phải làm một cái gì đó thành tựu để không phí hoài tuổi trẻ", Đạt kể.
Những năm tháng tuổi trẻ Đạt làm nhiều công việc để trải nghiệm cuộc sống. Thời sinh viên cậu làm công nhân cơ khí (trái) và vừa làm công ty, vừa kinh doanh nước mía (phải). Ảnh: Nhân vật cung cấp.
Cơn bão Damrey tàn phá Nha Trang cuối năm 2017 một lần nữa thay đổi Lê Hoàng Đạt. Lần ấy cậu cùng một đồng nghiệp đại diện nhóm các nhà hảo tâm bay ra Khánh Hòa để giúp đỡ bà con. Tại đây, lần đầu tiên cậu chứng kiến có quá nhiều mảnh đời nghèo khổ, khó khăn hơn mình lúc trước. Họ không có bất cứ cơ hội nào để đổi đời, vừa tích cóp được một chút thì mưa bão có thể quét sạch cả người và của.
"Tôi nhận ra nếu chỉ sống chỉ vì mình là quá ích kỷ. Tôi phải kiếm nhiều tiền để giúp đỡ nhiều người khác", Đạt chia sẻ. Thời gian sau đó chàng thanh niên lao vào đọc sách về kinh doanh, tập chơi cổ phiếu để hiểu thêm về thị trường. Khi nghĩ mình đã tích lũy đủ kiến thức, cậu mở một chuỗi cửa hàng nước mía để "tập làm chủ".
Đạt học được từ sách một điều cậu thấy rất đúng "Vận hành công ty toàn cầu hay quán cóc vỉa hè thì cũng chỉ xoay quanh một số vấn đề nhất định". Đó là các vấn đề về nhân sự, nguồn vốn, đối tác, công nghệ, khách hàng. Khi làm thực tế, vấn đề con người khiến cậu trăn trở nhất.
Với cửa hàng đầu tiên mở gần trường đại học, mười mấy nhân viên đều là sinh viên, Đạt thấy những vấn đề tuổi trẻ của bản thân lại một lần nữa tái hiện trước mặt. Các bạn trẻ đa số chọn trường theo ý bố mẹ, không biết mình học đúng ngành không, ra trường sẽ làm gì, bản thân mình thích gì, sau 5 năm, 10 năm nữa mình là ai... "Đến lúc này tôi nhận ra việc cả tuổi trẻ mình vô định không phải vì không có đầy đủ ba mẹ mà đây là vấn đề của phần lớn xã hội", Đạt nói.
Khi mở thêm tiệm nước mía thứ hai và ba ở vùng ven Sài Gòn, chàng trai tiếp xúc với nhiều mảnh đời khác nhau, từ những người trẻ bỏ học trên chuyến xe từ Bắc vào Nam kiếm việc, đến người trung niên không nghề nghiệp hay công nhân đủ mọi ngành nghề... "Tôi tiếp tục phải thốt lên là họ không có bất cứ cơ hội nào để thay đổi cuộc đời. Họ sẽ chỉ càng ngày càng nghèo thêm vì kiến thức chuyên môn không có, mối quan hệ không có, kĩ năng sống không có. Trong khi có quá nhiều rủi ro bao quanh họ như bị lừa đảo, cho vay nặng lãi hoặc một tai nạn, một căn bệnh cũng sẽ làm cả gia đình điêu đứng", chàng trai trăn trở.
Nếu như hồi đi cứu trợ ở Nha Trang cậu nghĩ chỉ có những người ở quê mới phải đối mặt việc không có việc làm, không có cơ hội đổi đời thì nay ngay tại thành phố lớn, con số đó vẫn có quá nhiều. Rất nhiều câu hỏi "tại sao" lởn vởn trong đầu. Để rồi cuối cùng cậu đi đến một quyết định: "Tôi muốn thế hệ trẻ Việt Nam sống có định hướng". Cậu ấp ủ về một mạng xã hội việc làm mang đến công việc phù hợp cho tất cả.
Lê Hoàng Đạt (áo vest giữa) cùng nhân viên công ty mình tiếp đón các nhà đầu tư đến từ Nhật, tháng 4/2020. Ảnh: Nhân vật cung cấp.
Ông chủ trẻ nhớ đến một câu trong cuốn Nhà giả kim: "Khi bạn thực sự mong muốn một điều gì, cả vũ trụ sẽ hợp lại giúp bạn đạt được nó". Một dịp tình cờ, Đạt có cơ hội trò chuyện và thổ lộ với ông Trần Đình Quyền, chủ tịch tập đoàn lớn về dự án của mình. Câu hỏi đầu tiên mà ông Quyền đặt ra là: "Ứng dụng của cháu có giúp người ta tránh bị bóc lột, lừa đảo không?".
Đứng trước người lãnh đạo một tập đoàn nghìn tỷ, cậu run nhưng không sợ. Đạt nói: "Cháu sẽ làm một mạng xã hội việc làm với một mô hình rất mới so với các trang web tuyển dụng hiện tại".
Đó là nơi người tìm việc và nhà tuyển dụng có thể trực tiếp tìm thấy nhau, không phải qua nhiều lớp trung gian. Ứng dụng không chỉ giúp kết nối con người đến một công việc phù hợp, mà còn giúp người dùng xây dựng định hướng về tương lai và lộ trình rèn luyện phát triển bản thân. Nơi đây, những người thành công có thể chia sẻ kiến thức, trải nghiệm và giúp đỡ người đi sau cùng phát triển. "Chắc chắn sẽ hạn chế được những rủi ro, lừa đảo, bóc lột, vì đây là một trong những tiêu chí tiên quyết của sản phẩm", đôi mắt cậu đầy quyết tâm..
Nhận định công nghệ thông tin rất quan trọng cho sự phát triển trong xu thế mới với tập đoàn mình và đất nước, ông Quyền hứng thú trước những điều chàng trai trẻ nói. "Mỗi năm có hàng nghìn kĩ sư ra trường, song để tìm một người như Đạt không dễ. Cậu ấy học hành bài bản, có kinh nghiệm nhiều năm làm việc cho tập đoàn lớn của nước ngoài, hơn hết có khả năng làm việc độc lập, chịu khó học hỏi, tìm tòi cái mới", ông Trần Đình Quyền chia sẻ.
Sau cuộc trò chuyện, ông Quyền quyết định đầu tư cho Đạt với lời dặn: "Hãy làm cho nó thành như những gì cháu nói" đồng thời giao cho cậu làm giám đốc công ty công nghệ của tập đoàn mình.
Lê Hoàng Đạt (ngoài cùng phải) giới thiệu dự án Điện sinh khối với phó Tổng giám đốc Điện lực Việt Nam, ông Nguyễn Tài Anh (giữa), ngoài cùng là ông Trần Đình Quyền. Ảnh: Nhân vật cung cấp.
Được đứng "trên vai người khổng lồ", Đạt bớt đi nỗi lo tài chính, chuyên tâm vào làm chuyên môn. Dù vậy, hành trình này vẫn không hề dễ dàng với chàng trai trẻ thiếu nhiều kinh nghiệm quản trị thực tế.
Giai đoạn đầu cậu bê nguyên cách quản lý và vận hành kinh doanh của tập đoàn lớn áp dụng vào startup nhỏ bé. Cậu từng tuyển dụng những nhân viên kỳ cựu với niềm tin họ sẽ làm tốt được những định hướng đề ra, nhưng thực tế họ mất đi sự nhanh nhạy, sáng tạo và quan trọng hơn cả nhiệt huyết cống hiến. Những điều này khiến con đường của Đạt bị rẽ ngang, rẽ dọc, chậm trễ. Thậm chí có những giai đoạn xuất hiện những yếu tố có thể khiến cậu lung lạc mục tiêu.
"Chủ tịch một hãng gọi xe mời tôi về làm CEO ứng dụng gọi xe của họ", Đạt cho biết. Xác định mục tiêu sống của mình là giúp mọi người có cuộc sống tốt hơn, chứ không chỉ làm ra tiền, Đạt từ chối lời mời, kiên định với mục tiêu.
Đầu năm 2020, ứng dụng mạng xã hội việc làm của Đạt đã bắt đầu chạy thử và dự kiến sẽ ra mắt trong mùa hè này. Nhưng ngay cả khi chưa ra mắt nó đã được một tập đoàn của Nhật đầu tư và định giá 2 triệu USD.
Giờ đây nhìn Đạt đã bước đầu gặt hái được những thành công, ông Luân cũng như những người bạn của bố Đạt rất vui mừng nhưng vẫn nhắc nhở cậu: "Các bác giúp con không phải để báo đáp lại mà hi vọng sau này thành công, con phục vụ đất nước, giúp đỡ đàn em".
Phan Dương
https://vnexpress.net/cau-sinh-vien-doi-so-tro-thanh-chu-startup-2-trieu-usd-4104891.html?fbclid=IwAR2eMvesgdBFTGL3NNg0dOO5opk1DtnvBy-HssqhT3U8aPBY5CvTfnsZic8